I/ TÓM TẮT TÌNH HÌNH KTTV NỔI BẬT NĂM 2019

1. Tình hình thời tiết

a. Bão và áp thấp nhiệt đới

Trong năm 2019 có 7 cơn bão và 4 ATNĐ (trong đó có 3 ATNĐ mạnh lên thành bão). Trong tổng số có 5 cơn bão và 1 ATNĐ ảnh hưởng trực tiếp đến liền nước ta. Bão số 2 (MUN) ảnh hưởng đến Quảng Ninh-Nam Định, bão số 3 (WIPHA) ảnh hưởng đến Quảng Ninh-Hải Phong, bão số 4 (PODUL) ảnh hưởng đến Hà Tĩnh-Quảng Bình và ATNĐ (ngày 4/9) ảnh hưởng đến Quảng Trị-Quảng Ngãi. Bão số 5 ảnh hưởng trực tiếp đến các tỉnh từ Bình định đến Khánh Hòa. Bão số 6 ảnh hưởng đến Bình Định – Phú Yên

b. Diễn biến về chế độ nhiệt

Trong 02 tháng cuối mùa khô 2019 (tháng 3-4) nền nhiệt của khu vực Tiền Giang cao hơn TBNN và cao hơn CKNN. Riêng tháng 4 có 17 ngày nắng nóng, nhiệt độ trung bình ngày dao động từ 29.4 – 30.4⁰C chiếm 21 ngày. Trong 10 năm gần đây nhiệt độ TB trong tháng 3 và tháng 4 đều tăng theo từng năm, năm 2016 và năm 2019 đều có nhiệt độ TB mùa khô tương đương nhau là 27.6⁰C, cao hơn CKNN là 0.4⁰C và cao hơn TBNN 1,0⁰C.

Trong 04 tháng mùa mưa (05-08/2019) nhiệt độ trung bình tháng 5 xấp xỉ CKNN, nhiệt độ trung bình tháng 6 thấp hơn CKNN 0,2⁰C, nhiệt độ trung bình tháng 7 cao hơn CKNN 0,1⁰C. Nhiệt độ cao nhất là 36.7⁰C (ngày 01/5), nhiệt độ thấp nhất là 22.4⁰C (ngày 04/07).

c. Diễn biến về mưa

Mùa mưa năm 2019 trên địa bàn tỉnh Tiền Giang bắt đầu vào những ngày đầu của tuần giữa tháng 5, xấp xỉ với trung bình nhiều năm.

Trong các tháng của mùa mưa trên địa bàn tỉnh xuất hiện một số trạm có lượng mưa ngày đặc biệt to như trạm Chợ Gạo là 183,4mm, Cai Lậy là 107,5mm và Ngã 6 Mỹ Trung là 102,8mm.

Tổng lượng mưa trong mùa mưa năm 2019 trên địa bàn tỉnh có các trạm cao hơn TBNN cùng thời kỳ cụ thể như: trạm Gò Công 1591,7mm cao hơn 15,8%, Cai Lậy 1461,1mm cao hơn 18,4%,. Tuy nhiên, cũng có đa số trạm có lượng mưa thiếu hụt so với TBNN như: Mỹ Tho 1169,0mm thiếu hụt 13,2%), Hậu Mỹ Bắc 1156,6mm thiếu hụt 13,5%), Chợ Gạo 1232,4mm thiếu hụt 7,3%.

Mùa mưa năm 2019 trên địa bàn tỉnh Tiền Giang kết thúc sớm, kết thúc trong những ngày nửa cuối tháng 10, sớm hơn 15-20 ngày so với trung bình nhiều.

2. Tình hình thuỷ văn

a/ Tình hình mực nước

Từ tháng 05 đến cuối năm, mực nước đầu nguồn sông Cửu Long đã đạt đỉnh và ở mức thấp hơn TBNN. Mực nước cao nhất tại Tân Châu là 3.63m (ngày 17/9) thấp hơn CKNN là 0.46m.

Mực nước vùng hạ lưu sông Tiền tại Mỹ Tho đạt mức 187cm (ngày 30/9/2019), cao hơn  hơn CK năm 2018 là 5cm. Mực nước thấp nhất  -194cm ngày (4/7/2019)  thấp hơn CK là 18cm.

Mực nước nội đồng khu vực Tây Bắc tại Hậu Mỹ Bắc ở mức thấp, mực nước cao nhất trong thời gian qua là 1,63m (ngày 1/10)

b/ Tình hình xâm nhập mặn:

Do mực nước đầu nguồn sông cửu Long ở mức thấp nên độ mặn vùng hạ lưu sông Tiền rút chậm. Đến ngày 31/7/2019 độ mặn đo được tại trạm Hòa Bình (cách cửa sông 25km) là 1.9g/l.      Độ mặn cao nhất năm tại các điểm đo là:

- Tại An Định = 1.6g/l (ngày 01/4) lớn hơn CKNN 0,4g/l

-Tại Hòa Bình = 10.6g/l (ngày 21/2)lớn hơn CKNN 1,1g/l

-Tại Vàm kênh = 22.8 (ngày 22/2) xấp xỉ CKNN.

II/ TÓM TẮT TÌNH HÌNH KTTV NỔI BẬT CÁC THÁNG ĐẦU MÙA KHÔ ĐẾN NAY (6/4/2020)

1. Tình hình thời tiết

a/ Tình hình mưa

Mùa mưa năm 2019 kết thúc sớm, vào những ngày cuối của trung tuần tháng 10 (sớm hơn TBNN từ 15-20 ngày)

Trong thời kỳ chuyển mùa từ mùa mưa sang mùa khô, khu vực có mưa, có một số đợt mưa trái mùa, có nơi mưa to đến rất to vào nửa đầu tháng 11. Trong mùa khô ít có mưa trái mùa.

b/ Nền nhiệt

Trong các tháng mùa khô 2019-2020 ít có mưa trái mùa, không khí lạnh khuếch tán xuống phía nam yếu, cho nên nền nhiệt của Tiền Giang trong các tháng qua cao hơn TBNN. Nhiệt độ trung bình 26.3⁰C, cao hơn TBNN là 0.4^0C. Nhiệt độ cao nhất là 35.2⁰C (ngày 10/3), nhiệt độ thấp nhất là 20.8⁰C (ngày 03/02)

c/ Bão và áp thấp nhiệt đới

Từ đầu năm 2020 đến nay, trên biển Đông không có xuất hiện cơn bão nào.

2. Tình hình thủy văn

a/ Tình hình mực nước

Từ tháng 10 - nay, tổng lượng dòng chảy trên các trạm thượng nguồn Mê Kông ở mức thấp hơn so với TBNN từ 30-50%. Mực nước đầu nguồn sông Cửu Long xuống dần và ở mức thấp hơn TBNN.

Mực nước vùng hạ lưu sông Tiền chịu ảnh hưởng của đợt triều cường cao vào giữa tháng 2 tức triều cường Rằm tháng Giêng AL, mực nước cao nhất tại Mỹ Tho đạt mức 1.71m (ngày 11/02/2020), mực nước thấp nhất -1.66m ngày (26/01/2020)

b/ Tình hình xâm nhập mặn

Mực nước tại tất cả các trạm trên dòng chính sông MeKong đều thấp dưới mực nước lịch sử và thấp hơn nhiều so với mực nước cùng kỳ năm 2015-2016, tổng lượng dòng chảy trên sông Mêkong về ĐBSCL thiếu hụt nhiều so với TBNN và năm 2016 nên tình trạng khô hạn, xâm nhập mặn, thiếu nước ngọt ở Tiền Giang trong thời gian qua rất gay gắt. Trên sông Tiền, biên mặn 4g/l đã lấn sâu vào đến Kim Sơn (cách cửa sông 66km) vào ngày 12/3/2020. Trên sông Hàm Luông, xâm nhập mặn sâu hơn sông Tiền và sâu hơn năm 2016, tại Trạm Thủy văn Chợ Lách (Ngã 3 vàm Hàm Luông và sông Tiền) cách cửa sông 77km, độ mặn 6.7g/l xuất hiện vào ngày 04/3/2020, cao hơn năm 2016 là 5.2g/l

Đặc biệt là trường hợp xâm nhập mặn trên sông Hàm Luông lấn sâu qua sông Tiền, khi triều xuống độ mặn sẽ chảy ngược theo sông Tiền (hướng về Mỹ Tho) về hạ lưu làm cho khu vực cù lao Ngũ Hiệp, Tam Bình, Phú Phong, Kim Sơn và Song Thuận bị ảnh hưởng mặn rất nặng nề.

III/ NHẬN ĐỊNH TÌNH HÌNH KHÍ TƯỢNG THỦY VĂN 2020

1. Khí tượng

a/ Hiện tượng ENSO

Theo dự báo từ các trung tâm dự báo khí hậu lớn trên thế giới đều cho kết quả hiện nay đang ở pha trung tính, nghiên về pha nóng, dự báo sẽ tiếp tục pha trung tính từ nay tới cuối năm 2020.

b/ Tình hình mưa

Tháng 4/2020 lượng mưa phổ biến thấp hơn TBNN; Cảnh báo tiếp tục ít mưa và thiều hụt lượng mưa trong tháng 4 đầu tháng 5 năm 2020.

- Cuối tháng 4 và tuần đầu tháng 5 sẽ có mưa chuyển mùa

- Thời điểm bắt đầu mùa mưa sẽ muộn hơn so với TBNN từ 5-10 ngày. Các huyện phía Tây và TP Mỹ Tho mùa mưa bắt đầu vào nửa cuối tháng 5 (16-21/5), còn các huyện phía Đông muộn hơn các huyện phía Tây khoảng 3-5 ngày.  

Từ tháng 6-7/2020 lượng mưa có xu hướng gia tăng trên khu vực và tổng lượng mưa phổ biến ở mức cao hơn với giá trị TBNN cùng thời kỳ.

- Trong tháng 8 và tháng 9/2020 có 5 đợt giảm mưa, tổng lượng mưa trên khu vực phổ biến ở mức thấp hơn với giá trị TBNN cùng thời kỳ.

- Tổng lượng mưa năm cao hơn trung bình nhiều năm, mùa mưa năm 2020 kết thúc muộn hơn trung bình nhiều năm, khoảng trung tuần tháng 11.

c/ Nền nhiệt

Mùa mưa kết thúc sớm và chịu tác động của hiện tượng Elnino nên tình hình khô hạn trong mùa khô 2019-2020 là gay gắt. Nhiệt độ trung bình trong các tháng cuối mùa khô là 28,0- 29,0⁰C cao hơn so với CKNN và TBNN từ 0,5-1,0⁰C. Nhiệt độ cao nhất là 35,0-36,0⁰C, có ngày trên 36⁰C xuất hiện vào nửa cuối tháng 4 và đầu tháng 5. Nhiệt độ trong các tháng từ tháng 5-8 đều cao hơn TBNN từ 0,2-0,5⁰C.

d/ Hoạt động của Bão và ATNĐ

Mùa bão năm 2020 trên khu vực Biển Đông có xu hướng hoạt động muộn hơn so với TBNN. Dự báo số lượng bão và ATNĐ hoạt động trên khu vực Biển Đông và ảnh hưởng trực tiếp đến đất liền nước ta trong năm 2020 có khả năng ở mức xấp xỉ so với TBNN, cụ thể sẽ có khả năng xuất hiện khoảng 11-13 cơn bão và ATNĐ hoạt động trên khu vực Biển Đông và trong đó có khoảng 4-5 cơn ảnh hưởng trực tiếp đến đất liền nước ta, tập trung nhiều ở khu vực Trung Bộ và phía Nam trong những tháng nửa cuối  mùa bão năm 2020.

2. Thủy văn

* Mực nước

a. Vùng đầu nguồn sông Tiền tại Tân Châu

Mùa mưa năm 2020 bắt đầu muộn, các hồ chứa nước thượng nguồn tích nước nên ít có khả năng xuất hiện lũ đầu mùa.

Mực nước đầu nguồn sông Tiền tại Tân Châu đạt mức cao nhất dao động từ BĐ I đến BĐII (tức là từ 3.50m - 4.00m), xuất hiện vào cuối tháng 9, đầu tháng 10. 

b. Vùng hạ lưu sông Tiền tại Mỹ Tho

Mực nước cao nhất năm khả năng xuất hiện vào thời kỳ cuối tháng 10 đầu tháng 11 (Rằm tháng Chín AL) và ở mức 1,75m đến 1,85m (cao hơn báo động III từ 15-25cm).

c. Khu vực nội đồng Tây Bắc Tiền Giang (Trạm Hậu Mỹ Bắc)

Bắt đầu chịu ảnh hưởng  lũ vào đầu tháng 10 và kết hợp với kỳ triều cường Rằm tháng  Chín AL,  do vậy mực nước sẽ lên dần và  đạt giá trị mực nước cao nhất năm từ  1.50m đến 1.70m vào thời kỳ cuối tháng 10 đầu tháng 11 năm 2020. 

* Xâm nhập mặn

Hiện tại, hạ lưu sông MeKong tiếp tục không mưa, dòng chảy qua Kratie giảm nhẹ, ở mức nhỏ hơn cùng kỳ 2016 từ 18 - 20%, dự báo dòng chảy về ĐBSCL giảm chậm đến cuối tuần nhưng ở mức nhỏ hơn cùng kỳ năm 2016 và TBNN từ 15 -20%.

Mực nước trên sông Tiền đang lên theo kỳ triều cường Rằm tháng 3 AL và ở mức trung bình, mực nước cao nhất sẽ xuất hiện vào ngày 10/4. Độ mặn trên sông Tiền, sông Hàm Luông  còn tiếp tục tăng lên lại theo kỳ triều Rằm tháng 3 AL và ở mức khá cao. Độ mặn cao nhất trong đợt triều này trên sông Tiền với ranh mặn 4g/l lấn sâu đến 60-65km, sau đó độ mặn sẽ giảm dần nhưng còn ở mức cao và kéo dài cho đến cuối tháng 4 và đầu tháng 5/2020.

Đài Khí tượng thủy văn tỉnh Tiền Giang