Năm 2025 là năm đầu tiên học sinh lớp 9 sẽ tham gia Kỳ thi tuyển sinh vào lớp 10 (gọi tắt là Kỳ thi) theo chương trình mới. Theo Sở Giáo dục và Đào tạo (GD-ĐT) tỉnh Tiền Giang, sắp tới đây, Sở GD-ĐT sẽ ban hành hướng dẫn chính thức về tổ chức Kỳ thi năm học 2025 - 2026.

Xác định Kỳ thi là bước ngoặt quan trọng đối với học sinh sau khi tốt nghiệp trung học cơ sở (THCS), chính vì vậy vào thời điểm này, học sinh lớp 9 đang tăng tốc ôn thi.

Học sinh lớp 9 Trường Tiểu học - Trung học cơ sở Lê Văn Nghề trong giờ học.

*Bám sát cấu trúc đề thi mới

Sở GD-ĐT tỉnh Tiền Giang đã công bố cấu trúc đề thi tuyển sinh lớp 10 năm học 2025 - 2026. Để đáp ứng yêu cầu của Chương trình Giáo dục phổ thông năm 2018, cấu trúc đề thi năm nay hoàn toàn mới với các nội dung trong phạm vi chương trình THCS (chủ yếu ở lớp 9) do Bộ GD-ĐT ban hành, công văn hướng dẫn của Sở GD-ĐT tỉnh Tiền Giang. Đề thi sẽ kiểm tra học sinh chủ yếu ở 4 mức độ: Nhận biết, thông hiểu, vận dụng và vận dụng cao. Để giúp giáo viên có định hướng ôn tập, Sở GD-ĐT đã gửi cấu trúc đề thi cũng như đề thi minh họa đến các trường THCS. Về cơ bản, nội dung đề thi các môn sẽ trong chương trình lớp 9 hiện hành.

Môn Ngữ văn sẽ thi theo hình thức tự luận, thời gian làm bài 120 phút, cấu trúc bài thi sẽ có hai phần. Trong đó, phần đọc hiểu (3 điểm), yêu cầu học sinh đọc văn bản sau và thực hiện các yêu cầu. Văn bản lấy ngoài chương trình, mức độ phù hợp với học sinh lớp 9 và phần đọc hiểu sẽ có một câu tiếng Việt trong chương trình THCS của Chương trình giáo dục phổ thông năm 2018.

Về phần làm văn (7,0 điểm) gồm 2 câu. Câu 1 (2,0 điểm), từ việc đọc hiểu đoạn trích, hãy viết một đoạn văn xã hội hoặc văn học (khoảng 01 trang giấy thi) để bàn về một vấn đề đặt ra trong đoạn đọc hiểu phía trên. Câu 2 (5,0 điểm), viết bài làm văn nghị luận về vấn đề xã hội hoặc các tác phẩm ngoài sách giáo khoa, tương ứng với chương trình Ngữ văn 9 của Chương trình Giáo dục phổ thông năm 2018.

Đối với đề thi môn Toán sẽ thi theo hình thức tự luận. Nội dung đề thi sẽ có khoảng 6 bài toán kiểm tra kiến thức đại số cũng như hình học của học sinh như: Bài toán căn bậc 2, bài toán về đồ thị hàm số, bài toán về xác suất, thống kê, bài toán gắn với thực tế, hình học phẳng…

Còn đối với môn Tiếng Anh thi theo hình thức trắc nghiệm với 40 câu hỏi theo 8 chủ điểm kiến thức: 4 câu hỏi ngữ âm; 2 câu từ nghĩa, từ loại; 2 câu chức năng giao tiếp; 4 câu từ vựng; 6 câu ngữ pháp; 6 câu đọc hiểu (chọn phương án đúng nhất để trả lời câu hỏi/hoàn thành câu); 8 câu đọc hiểu (chọn phương án đúng nhất để điền vào chỗ trống); 8 câu viết. 

Nội dung chủ yếu căn cứ trên kiến thức, kỹ năng, chủ đề, chủ điểm của tiếng Anh lớp 9, Chương trình Giáo dục phổ thông năm 2018 do Bộ GD-ĐT ban hành. Tuy nhiên, ngữ liệu, câu hỏi có thể được khai thác từ những nguồn ngoài sách giáo khoa mà đảm bảo tính tương đương.

Học sinh lớp 9 Trường Tiểu học - Trung học cơ sở Lê Văn Nghề trong giờ học.

*Vừa học vừa ôn tập

Theo Hiệu trưởng các trường THCS trên địa bàn tỉnh, hiện tại các trường vẫn tiến hành hoàn thành chương trình học kỳ 2, đồng thời vừa chủ động ôn tập kiến thức cho học sinh.

Ngay sau khi có kết quả thi học kỳ I, ở từng bộ môn, đặc biệt là 3 môn: Toán, Ngữ văn và Tiếng Anh sẽ sàng lọc, lên kế hoạch ôn tập cụ thể cho từng đối tượng học sinh ở học kỳ II, trong đó chú trọng việc vận dụng kiến thức, kỹ năng để học sinh giải quyết bài thi.

Ngữ văn là môn thi tự luận, mang tính chất đặc thù, đòi hỏi kiến thức, kỹ năng của học sinh. Giáo viên phải tạo nền tảng kiến thức vững chắc, giúp các em làm quen với dạng câu hỏi theo cấu trúc đề thi ở 2 phần là đọc hiểu và làm văn.

Đối với phần đọc hiểu, giáo viên sẽ ôn tập các kiến thức văn bản, từ ngữ, ngữ pháp, cách viết đoạn văn ngắn, kỹ năng trình bày, lập luận sao cho logic. Ở phần làm văn, giáo viên sẽ chú trọng hai dạng bài nghị luận xã hội và nghị luận về một tác phẩm văn học. Còn đối với môn Toán, bên cạnh như dạng đề cũ, giáo viên sẽ tăng cường thêm các dạng bài toán gắn với thực tế để học sinh làm quen.

Ở môn Tiếng Anh, ở từng chủ đề cụ thể, giáo viên sẽ tăng cường các bài tập từ căn bản đến nâng cao, bám sát cấu trúc đề thi minh họa, tăng cường cho học sinh các câu hỏi về giao tiếp.

Bên cạnh việc ôn tập kiến thức, học sinh chú trọng rèn luyện kỹ năng làm trắc nghiệm dưới sự hướng dẫn của giáo viên, bởi qua quá trình làm bài; giáo viên sẽ định hướng đâu là vấn đề cần chú ý cũng như các mẹo khi làm bài để có thể tìm ra đáp án tối ưu nhất.

Trong rất nhiều năm qua, Kỳ thi được dư luận đánh giá là khá áp lực cho học sinh lớp 9, bởi nếu trượt lớp 10, học sinh không vào học các trường nghề hay trung tâm giáo dục thường xuyên, các em phải chọn ngã rẽ khác khi tuổi còn quá nhỏ thì đây được xem là gánh nặng cho xã hội. Tuy nhiên, nếu không tổ chức Kỳ thi sẽ gây áp lực lớn cho các trường trung học phổ thông về nhiều mặt, một trong những áp lực đó là đó có số lượng học sinh đông; mặt bằng, chất lượng học sinh không đồng đều.

Trước những áp lực lớn của Kỳ thi, công tác chọn nguyện vọng là rất quan trọng. Chính vì vậy, ngay từ bây giờ học sinh phải có chiến lược ôn tập, cũng như kế hoạch nguyện vọng của mình. Theo lời khuyên của nhiều lãnh đạo các trường THCS, để đăng ký đúng nguyện vọng phù hợp thì phụ huynh học sinh cần lưu ý nên tham khảo ý kiến giáo viên lớp 9 đang dạy con em mình 3 môn: Ngữ văn, Toán và Tiếng Anh; bởi chỉ có những giáo viên trực tiếp giảng dạy mới hiểu, biết sức học của học sinh đạt ở mức nào.

Theo đó, để đăng ký dự tuyển vào lớp 10, những trường THPT tốp đầu thường dựa vào năng lực học tập của học sinh ở 3 môn Ngữ văn, Toán, Tiếng Anh phải đạt loại giỏi, mỗi môn từ 8 điểm trở lên. Tiếp theo, ở các trường trung học phổ thông đăng ký nguyện vọng 2, học sinh chọn trường lấy trung bình mỗi môn cần ước đạt khoảng 7 điểm trở lên. Còn với các trường thuộc nguyện vọng 3 ở mức điểm dự kiến khoảng 6,5 điểm. 

Đỗ Phi